De mondigheid van de oudere patiënt bij de geriater

Samenvatting

Eerdere onderzoeken hebben aangetoond dat de mondigheid van verschillende patiëntgroepen in contact met artsen en verpleegkundigen is toegenomen. Er is nog niet eerder specifiek ingezoomd op de mondigheid van de oudere patiënt vanuit het perspectief van de geriater. Onderzoek hiernaar is van belang in verband met de vergrijzing, het frequente contact tussen oudere patiënten met de arts en de toenemende voorkeur van medici voor processen als ‘shared decision making’ en ‘informed consent’. Via interviews met geriaters is de invloed verkend van de mondigheid van de oudere patiënt op de interactie met de arts en de medische behandeling.

De interviewuitkomsten laten zien dat er geen eenduidig antwoord gegeven kan worden op de vraag of de mondigheid van oudere patiënten de afgelopen 10 jaar is toegenomen; hooguit is er sprake van enige toename. Per patiënt varieert de mondigheid sterk. De belangrijkste factoren die mondigheid beïnvloeden zijn de cognitieve staat van de patiënt, zijn medische kennis, leeftijd en opleidingsniveau. Ook blijken familie en mantelzorgers een grote rol te spelen in de mondigheid die wordt getoond in de spreekkamer. Drie vormen van actieve communicatie (vragen stellen, mening geven en bezorgdheid uiten) zijn de overheersende uitingsvormen van mondigheid bij de oudere patiënt. Mondigheid heeft invloed op de communicatie en relatie tussen de arts en patiënt en op de besluitvorming. Mondigheid leidt meestal tot meer therapietrouw en het ‘afdwingen’ van (meer) onderzoek.

Previous studies have shown that there has been an increase in the empowerment of different groups of patients in their contact with physicians and nurses. However, no research to date has specifically focussed on the empowerment of elderly patients from the geriatrician’s perspective . Research in this area is important in view of the rise in the ageing population, as elderly patients more frequently come into contact with physicians and more patient participation is required in care through processess such as ‘shared decision making’ and ‘informed consent’. Through interviews with geriatricians from hospitals, this study attempted to gain insights into empowerment of elderly patients in consultations with geriatric physicians. Results show that there is a large degree of variation in empowerment among patients. The main factors that hinder or promote empowerment are the patients’ cognitive state, their medical knowledge and educational level. Family and caregivers also appear to play a large role in the empowerment that elderly patients show in the physician’s office. Three forms of active communication (asking questians, giving opinions, and expressing concerns) are the predominant manifestations of empowerment in elderly patients. Geriatricians unanimously agreed that empowerment influences the communication and relationship between the physician and the patient and also impacts decision making. Empowerment usually leads to greater therapy adherence and to more extensive patient examinations.